ایران کشوری با اقلیم گرم و خشک است و عواملی همچون رشد روزافزون جمعیت، گسترش شهرنشینی، توسعه بخشهای کشاورزی و صنعت، پدیدههای اکوسیستمی، منابع آب تجدیدپذیر کشور را کاهش داده است.
میزان سرانه آب تجدیدپذیر ساﻻنه کشور از میزان حدود۱۳۰۰۰ متر مکعب به ازای هر نفر در سال ۱۳۰۰، به حدود ۱۴۰۰ متر مکعب به ازای هر نفر در سال ۱۳۹3، تقلیل یافته و در صورت ادامه این روند، وضعیت در آینده بحرانی خواهد شد. با توجه به میزان منابع آب و سرانه مصرف، ایران ازجمله کشورهایی است که درگروه کشورهای مواجه با کمبود آب قرار دارد؛ این گروه شامل کشورهایی است که در سال ۲۰۲۵ با کمبود فیزیکی آب مواجه هستند. این بدان معناست که این کشورها، حتی با باﻻترین راندمان و بهرهوری در مصرف آب، برای تأمین نیازهایشان آب کافی در اختیار نخواهند داشت، لذا لازم است دست اندرکاران بخش آب توجه ویژهای به کنترل مصرف آب و استفاده بهینه از آن معطوف دارند.
سهم استفاده از آب در بخشهای مختلف در کشورهای توسعه یافته با کشورهای در حال توسعه متفاوت است. برای کشورهای با درآمد کم تا متوسط، مصارف صنعتی در حدود 10% و مصارف کشاورزی در حدود 80% کل مصارف آب آن کشورها را تشکیل میدهد و در کشورهای با درآمد بالا، مصارف صنعتی در حدود 60% و مصارف کشاورزی در حدود 30% کل مصارف آب را تشکیل میدهد. در کشور ما، در حدود 92% کل مصرف آب مربوط به بخش کشاورزی بوده و مصرف صنعتی در حدود 2% و مصارف شرب در حدود 6% کل مصرف آب را تشکیل میدهند. در حال حاضر میانگین سرانه کل مصرف آب شرب در ایران(شامل تجاری-صنعتی-خانگی - فضای سبز و... ) در حدود 204 لیتر در روز است که در مقایسه با اکثر کشورهای اروپایی مانند اسپانیا (200 لیتر در روز)، پرتغال (194 لیتر در روز)، یونان (175 لیتر در روز)، سوئد (164 لیتر در روز)، دانمارک (159 لیتر در روز)، انگلستان (153 لیتر در روز)، اتریش (153 لیتر در روز)، ایرلند (142 لیتر در روز)، فرانسه (139 لیتر در روز)، آلمان (129 لیتر در روز)، هلند (129 لیتر در روز)، بلژیک (112 لیتر در روز) و لهستان (98 لیتر در روز) بالاتر بوده ولی نسبت به برخی کشورهای اروپایی از جمله سوئیس، فنلاند، ایتالیا و همچنین امریکا و کانادا کمتر است؛ سرانه مصرف آب شرب در سوئیس 252، در فنلاند 213، در ایتالیا 213، در امریکا 295 و در کانادا 326 لیتر در روز است.
کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان و امارات متحده عربی) فاقد منابع آب تجدیدشونده بوده وبه طور عمده از آب شیرین کن استفاده میکنند. در این کشورها تمامی ساکنان دسترسی کامل به آب شرب دارند وبه دلیل استفاده از آب شیرین کن، میزان مصرف بسیار بیشتر از منابع آب در دسترس است. از دیگر عوامل تأثیرگذار بر بالا بودن سرانه مصرف در این کشورها، میتوان به اقلیم بسیار گرم به همراه تبخیر بسیار زیاد و همچنین نبود محدودیت وتشویق برای استفاده بیشتر از آب، استفاده از استخر و... اشاره کرد. با توجه به مطالب ارائه شده، مشخص است که کشور ایران به طور کلی دچار کمبود آب است و در صورت ادامه وضعیت و روند فعلی، میزان تقاضای آب به دلیل افزایش جمعیت و توسعه کشاورزی و صنعتی و اجتماعی، افزایش یافته و میزان منابع آب به دلیل تغییرات اقلیمی و بروز خشکسالیها و کاهش کیفیت منابع آب، کاهش مییابد و در نهایت منجر به کاهش سرانه آبی میشود. کاهش سرانه آبی منجر به بروز و تشدید اختلافات اجتماعی، مهاجرت، محدودیتهای کمآبی، تنشهای آبی و بروز بحران میشود. برای مدیریت بهینه منابع آب و دستیابی به وضع مطلوب در آینده، اقداماتی همچون مدیریت تقاضا و افزایش آگاهیهای اجتماعی، اجرای طرحهای توسعه منابع آب، مهار آبهای خروجی از کشور، استفاده از آبهای برگشتی، مدیریت عرضه، افزایش بهرهوری آب، کاهش بیلان منفی مخازن زیرزمینی، اولویتبندی مصارف و کاهش آلودگی منابع آب ضروری است تا توانایی تأمین نیازهای آبی ایجاد شود.
منبع:روزنامه ایران